Əli Xamenei İranın sonuncu dini lideridir?

İsraillə müharibə zamanı İranda iki həftəyə yaxın gizli bunkerdə qaldıqdan sonra, ali lider, 86 yaşlı Ayətullah Əli Xamenei atəşkəs fürsətindən istifadə edərək üzə çıxa bilər. “BBC”-nin məqaləsində belə deyilir.

Onun İsrail tərəfindən sui-qəsdə məruz qalacağından qorxaraq, onunla əksər ünsiyyətlərin kəsildiyi ehtimal olunur. Görünür, hətta yüksək səviyyəli dövlət məmurları da onunla əlaqə saxlamayıb.

ABŞ prezidenti Donald Tramp və Qətər əmirinin vasitəçilik etdiyi kövrək atəşkəsə baxmayaraq, ona ehtiyatlı olmaq məsləhət görülür. Prezident Trampın İsrailə İranın ali liderini “öldürmə” dediyi bildirilsə də, İsrailin baş naziri ali Benyamin Netanyahu sui-qəsdi istisna etməyib.

Ayətullah Əli Xamenei gizləndiyi yerdən çıxdıqda ölüm və dağıntı mənzərəsini görəcək. Şübhəsiz ki, o, hələ də münaqişədə qələbə qazandığını iddia edərək dövlət televiziyasına çıxacaq. O, imicini bərpa etmək üçün plan quracaq. Lakin Ayətullah Əli Xamenei yeni reallıqlarla, hətta yeni bir era ilə üzləşəcək.

Müharibə İranı əhəmiyyətli dərəcədə zəiflədib və Ayətullah Əli Xameneinin özünü də zəifləmiş bir rəhbərə çevirib.

Müharibə zamanı İsrail tez bir zamanda İranın hava məkanının çox hissəsini nəzarətə götürdü və onun hərbi infrastrukturuna hücum etdi. İnqilab Keşikçiləri və ordunun yüksək səviyyəli komandirləri sürətlə aradan götürüldü.

Hərbçilərə dəyən zərərin miqyası hələ də aydın deyil və mübahisəlidir, lakin ordunun və inqilab keşikçilərinin silah bazalarının dəfələrlə bombalanması İranın hərbi gücünün əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşdüyünü göstərir. Militarizasiya uzun müddətdir ki, millətin resurslarının böyük hissəsini alıb aparırdı.

ABŞ başda olmaqla beynəlxalq sanksiyalar iyirmi ildir ki İranı vurur. Təxminən yüz milyardlarla dollar dəyəri olan nüvə obyektləri hava zərbələri nəticəsində zərər görsə də, dağıntının tam həcmini qiymətləndirmək çətindir.

Bütün bunlar nə üçün idi, çoxları soruşur.

Çoxsaylı iranlı 1989-cu ildə rəhbər seçilən Ayətullah Xameneini İranı İsrail və ABŞ ilə toqquşma kursuna çıxarmaqda məsul tutacaq. Nəticədə o, ölkəsinə və xalqına böyük ziyan gətirdi.

Xalq onu İsraili məhv etmək kimi ideoloji məqsədə nail olmamaqda günahlandıracaq– bir çox iranlı bu siyasəti heç dəstəkləmirdi. Nüvə statusunun əldə edilməsinin onun rejimini yenilməz edəcəyinə olan inancı da özünü doğrultmadı.

Sanksiyalar İran iqtisadiyyatını iflasa uğratdı, ən böyük neft ixracatçısını yoxsula çevirdi.
Harvard Universitetində qonaq olan professor Lina Xatib deyir: "İran rejiminin bu qədər ciddi gərginlik altında nə qədər davam edə biləcəyini təxmin etmək çətindir, lakin bu, sonun başlanğıcı kimi görünür".

“Əli Xamenei çox güman ki, sözün əsl mənasında İslam Respublikasının sonuncu “Ali Rəhbəri” olacaq”.

Yuxarılarda fikir ayrılıqları səslənir. Müharibənin qızğın çağında İranın yarı rəsmi xəbər agentliyi xəbər yaydı ki, bəzi yüksək səviyyəli keçmiş rejimin xadimləri ölkənin müqəddəs Qum şəhərində yerləşən və Ayətullahdan kənar olan daha sakit din alimlərini müdaxiləyə və rəhbəri dəyişməyə çağırdı.

Sent-Endryus Universitetinin İranşünaslıq İnstitutunun qurucu direktoru, professor Əli Ənsari "hesab olacaq" deyib.

“Tamamilə aydındır ki, rəhbərlik daxilində böyük fikir ayrılıqları, sadə insanlar arasında isə böyük məyusluq var”...

Elbəyi Həsənli

Xəbər 157 dəfə oxunub.