ƏRDOĞANIN İQTİSADİ BAXIŞI NİYƏ QÜSURLUDUR?

(ıı yazı)

BVF-dan ucuzlu kreditlər al, milli istehsalı təşviq etmədən idxal mallarının ödənməsinin qarşı heç bir tədbir görmə, kreditorların parası ilə rahat bir şəkildə “beton” iqtisadiyyatı qur, sonradan bahalı dollar qarşılığında borc asıllığında çabala. Daha sonra da özünə bəraət donu biç ki, Amerikanın gözü bizi götürmür və s.

Bəlli bir həqiqəti bilmək üçün Türkiyə iqtisadiyyatını eksperiment “dovşanına” çevirmək lazım idi ki? Bu aydın həqiqət ondan ibarətdir ki, ABŞ bir neçə il bundan qabaq azad insanların Amerikası idi, indi amerikalıların Amerikasıdır. Bu gerçəkliyi dərk etmək üçün nə Amerikapərəst olmaq lazımdır, nə də antiamerikan. Amerikanın güclü iqtisadiyyatı var. Dünya ÜDM-nin hər 4 dollarından 1 dolları ABŞ-a aiddir. Dünyada ticarətin 60% dollarla, 20% avro ilə, yerdə qalan 20% isə digər valyutalarla aparılırsa, bu zaman sənin dollardan imtinan lirənin dəyərini necə dəyərə mindirə bilər ki? Dünyanın valyuta bazarında gündəlik 5,1 trilyon dolların hərəkəti baş verirsə, bu zaman Türkiyənin hətta 200 milyard dollarının lirəyə çevrilməsi o bazara hansı təsiri göstərə bilər ki?

Dünyanın bəzi bəlli reallıqları var ki, onları konkret olaraq söynənilən cavablar da deyil, suallarda tapmaq mümkündür. Onlardan birini Ərdoğanın da cavab tapması lazım: daş yumurtanın üzərinə yox, hətta yumurta daşın üstünə düşsə belə, daş əzilər, yoxsa yumurta?

Cənab Ərdoğan uzun illər qardaş Türkiyədə hamını səbrli olmaq aurasına yünəltdi. Təkbaşına idarəçiliyin mənfi nəticələri üçün subyektiv nöqsanları bir kənara qoyub, obyektiv “əsaslar” axtarmağa başladı. “Hər şey yaxşı olacaq” səbr resepti ilə yola çıxaraq insanları hər cür rəzalətə dözən dözümlü kütləyə çevirməyə çalışdı. Halbuki Türkiyəyə nağıllardakı yalançı “sabahlar” yox, gerçəkçi “bu günlər” lazımdır. Dünyanın ən zəngin (”Forbes”in hesablamalarına görə, likvid sərvətinin həcmi mlrd. 100 dollar) və daha çox mütailəsi olan ağıllı investorlarından olan Uorren Baffetin düşündürücü bir fikri var: “Mükəmməl nəticəyə ümid etməkdənsə, yaxşı nəticəyə əmin olmaq daha yaxşıdır.”

Məhəmməd Talıblı


Xəbər 2028 dəfə oxunub.