Qeyri-neft sektorunda ciddi artım, yoxsa...

Son dövrlər rəsmi çıxışlarda qeyri-neft sektorunda ciddi artımın olduğu bildirilir. Amma bunun hansı amillərin təsiri altında formalaşdığını da demirlər.

İqtisadçı-ekspertlərin əsas işi sirr pərdəsinə bürünmüş həqiqətin nədən ibarət olmasını ortaya qoymaqdır.
Hərə əlinə bir mala alıb, işi malalamaq olsa, o zaman bir cəmiyyət olaraq uduzarıq. Həqiqətin nədən ibarət olduğunu aydınlaşdıra bilmərik.

ÜDM-NİN ƏSAS DRAYVERİ TİKİNTİ SEKTORU OLDUĞU ÜÇÜN

Mərkəzi Bankın rəsmi hesabatında qeyd olunur ki, ölkədə neft və qaz sektorunda 2,7 faiz kiçilmə olub. Qeyri-neft sektorunda isə 9,1 faiz böyümə olub. Nəticə etibarı ilə ümümdaxili məhsulda il ərzində nə qədər məhsul istehsal olunub, xidmət göstərilibsə bunun 52 faizi qeyri-neft sektoruna aid olub.

Burada yenə formal bir təəssurat nədən ibarət olub? Uzun müddət Azərbaycanda ümumdaxili məhsulda neft sektoru dominant aparıcı gücə sahib olandan sonra indi biz baxırıq ki, qeyri-neft sektoru ümümdaxili məhsulda 52 faizə yaxınlaşıb. Burada formal təəssürat budur ki, əslində neft və qaz sektoru ümumdaxili məhsulda öz yerini qeyri-neft sektoruna verməkdədir.

Amma, bu bir qədər deletant yanaşma olar. Profesional yanaşma budur ki, biz baxmalıyıq ki, qeyri-neft sektorunun inkişafının kökündə duran faktorlar nədən ibarətdir?

Biz baxırıq ki, ümumdaxili məhsulda qeyri-neft sektorunun əsas drayveri kimi tikinti sektoru gəlir. İşğaldan azad olunmuş bölgələrdə tikinti-quraşdırma, infrastrukturun yenilənməsi işlərinin aparılması, nəticə etibarı ilə dövlət büdcəsindən, büdcədənkənar vəsaitlər daha çox tikinti-quruculuq işlərinə sərf olunub. Nəticə etibarı ilə ölkədə qeyri-neft sektorunun əsas drayveri olan tikinti sektorunda bir yüksəliş hiss olunur. Bu da qeyri-neft sektorunun payına yazılır.

Amma, əslində turizmi, digər xidmət sektorunda, İKT sektorunda, kənd təsərrüfatı da qeyri-neft sektorun istiqaməti olmasına baxmayaraq, ümumiyyətlə ümumdaxili məhsulda qeyri-neft sektorunun parlaq vəziyyətini görə bilmirik.

İndi bildiniz ki, qeyri-neft sektorunun payının 52 faizə yüksəlməsi neftdən kənar sahə məhsullarının(kənd təsərrüfatı, sənaye, turizm, xidmət və s.) artımına görə deyil, işğaldan azad olmuş bölgələrdə tikinti-quruculuq işlərinin aparıldığına görə olub.

Bu vəsaitlər isə dövlət büdcəsindən ayrılmış kapital qoyuluşu xərclərinin artmasına görə baş verib. Bu obrazlıq desək, əjdahanın öz-özünün qidalanmasına bənzədilir.

İndi bildiniz ki, o ƏJDAHADAN BİZDƏN NİYƏ VAR?

Məhəmməd Talıblı
İqtisadçı

Xəbər 2853 dəfə oxunub.